İYİ Parti Bursa Milletvekili Selçuk Türkoğlu, bir haftadır gümrük kapılarında yaşanan ve 30 km’lik TIR kuyruklarına neden olan “Sistem zulmünü” 8 maddelik soru önergesiyle TBMM’ye taşıdı.
Ticaret Bakanı Ömer Bolat’a, “Yeni Transit Geçiş Bilgi Sistemi”nin devreye girmesiyle başlayan gümrüklerdeki büyük krizin neden ön görülmediğini soran Türkoğlu, “Bir haftadır devam eden zulmün neden olduğu milyonlarca döviz kaybının, maddi manevi zararların hesabını kim verecek” diye sordu?
“Özellikle Bulgaristan’a açılan Kapıkule ve Hamzabeyli sınır kapılarında 30 km’ye varan uçsuz bucaksız uzun kuyruklar oluşmuş, araçlar iki günde sadece 8 km yol alabilmiş, sürücüler per perişan olmuş; şirketler, işletmeler ve ihracat-ithalat sektöründe faaliyet gösteren sanayiciler maddi manevi büyük zararlara uğramışlardır” diyen Bursa Milletvekili Selçuk Türkoğlu’nun Ticaret Bakanlığından cevaplandırılmasını istediği 8 maddelik soru önergesi aynen şöyle:
“Bilindiği üzere; 17 Aralık 2024 tarihinde sınır kapılarında yeni transit bilgi sistemi devreye girmiş, ne var ki beklenmeyen ve istenmeyen türde büyük sorunlar yaşanmıştır. Özellikle Bulgaristan’a açılan Kapıkule ve Hamzabeyli sınır kapılarında 30 km’ye varan uçsuz bucaksız uzun kuyruklar oluşmuş, araçlar iki günde sadece 8 km yol alabilmiş, sürücüler per perişan olmuş; şirketler, işletmeler ve ihracat-ithalat sektöründe faaliyet gösteren sanayiciler maddi manevi büyük zararlara uğramışlardır.
Yeni transit bilgi sisteminin devreye girmesiyle birlikte yaşanan sorun nedeniyle 17 Aralık 2024 tarihinde tarafınızdan durdurulan sınır geçişleriyle ilgili sorun, bir gün sonra 18 Aralık’ta, yine Bakanlığınızın, ‘Sorun giderildi’ açıklamasına karşın, sonraki günlerde de yaşanmaya devam etmiştir.
Özellikle gümrük işlemleri sırasında yaşanan ciddi sorunlar; beyanlar arasında bağlantıların kopması, ihracat ve ithalat işlemlerinin tamamlanamaması ve sonlandırılamaması ve depolama masraflarının katlanması gibi çok yönlü problemlerle devam etmiştir.
Buradan hareketle;
SORU 1- Edirne’den Bulgaristan’a açılan Kapıkule ve Hamzabeyli Sınır Kapısı’nda ‘yeni transit bilgi sistemi’ NCTS-P5’in devreye alınması nedeniyle meydana gelen; karayoluyla yapılan ithalat ve ihracatta büyük aksamalara/sıkıntılara neden olan sorunun temel nedeni nedir, niçin öngörülmemiştir?
SORU 2- Mevcut sistemlerin 17-11-2024 tarihinde kapatılıp, geçişlerin durdurulmasıyla başlayan ve 30 km’lik TIR kuyruklarına yol açan büyük sorunun yaşanmaması için; önceden, uygulanacak yeni sistemle ilgili ‘test süreci’ yapılmış mıdır, yapıldıysa, maddi manevi büyük kayıplara yol açan bu ‘uluslararası ticaret aksaması’ neden yaşanmıştır?
SORU 3- Bakanlığınızın, 18 Aralık 2024 tarihinde resmi sitesinden, ‘NCTS P5 geçişi kapsamında kapatılan aşağıdaki uygulama ve sistemler tekrar kullanıma açılmıştır’ açıklamanızdan sonra; ilgili sorunun halen de devam ediyor olmasının gerçek sebebi nedir?
SORU 4- Yaşanan bu büyük sorun nedeniyle yapılamayan ithalat-ihracatların aksaması sonucu; TIR parklarında, gümrük depolarında ve limanlarda meydana gelen yoğunluklar nedeniyle ticareti aksayan, üretimi duran, sipariş yükümlülüklerini zamanında yerine getiremeyen işletmelerin, şirketlerin, sanayicilerin yaşadığı maddi kayıplarıyla ilgili Bakanlığınızın herhangi bir tasarrufu olacak mıdır?
SORU 5- Yeni transit bilgi sisteminin devreye sokulmasıyla birlikte, gümrüklerdeki tıkanıklığın neden olduğu ve günlerce devam eden 30 km’lik TIR kuyrukları için; araç sürücüleri ile yardımcılarının, günlük temel yaşamsal, sosyal ve lojistik ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik, Bakanlığınız tarafından herhangi bir önlem alınmış mıdır, alındıysa nelerdir?
SORU 6- Karayoluyla yapılan İthalat İhracat faaliyetlerinin önemli bir unsuru olan TIR sürücülerinin, kuyruklarda günlerce beklemeleri sırasında can ve mal güvenliklerinin(hırsızlık, saldırı, sığınmacı tacizleri v.b. konularda) tehlikeye girmemesi için; Bakanlığınız tarafından alınan tedbirler nelerdir?
SORU 7- Bakanlığınızın; konvoylardaki uzun bekleyişler sırasında, mecburen uyumak zorunda kalan TIR sürücülerinin önüne, başka araçların geçmesiyle yaşanan haksızlıkları ve de mağduriyetleri gidermeye yönelik önlemleri almak, böylece ‘adil bir bekleyiş süreci’ koordine etmek gibi bir görevi yok mudur?
SORU 8- Yeni Transit Bilgi Sistemine geçiş sırasında yaşanan sorunlar sırasında meydana gelen maddi kayıplarla ilgili ve ülkemiz dış ticaretine toplam etkisine dair, Bakanlığınızca hazırlanan bir tespit raporu mevcut mudur?”