Karacabey İlçe Sağlık Müdürü Dr. Ensar Uyğun, “Karbonmonoksit Zehirlenmesi” ile ilgili kamuoyunu bilgilendirdi. Türkiye’de her yıl karbonmonoksit zehirlenmeleri nedeniyle çok sayıda insanın ölümüyle sonuçlanabilen felaketler yaşandığına dikkat çeken Uyğun, özellikle Bursa’da lodos rüzgarının kuvveti sebebiyle daha çok vakaya rastlanıldığını kaydetti.
Çok basit önlemlerle bu felaketlerin önüne geçilebilineceğine vurgu yapan Dr. Uyğun, “Karbonmonoksit gazı; doğal gaz, gaz yağı, benzin, tüp gazı, kömür ve odun gibi yapısında ‘karbon’ bulunan yakıtların yanması veya tam olarak yanmaması sonucunda oluşan dumanda yer alan zehirli bir gazdır. Tatsız, renksiz, kokusuz olması ve tahriş etme özelliğinin olmaması nedeni ile fark edilmediği için ‘sessiz katil’ olarak bilinmektedir. Bu sessiz katile karşı hepimiz tedbirli olmalıyız.
Karbonmonoksit zehirlenmesinde ilk belirtilerin baş ağrısı, yorgunluk hissi, mide bulantısı, nezle hali olması nedeni ile nezle ve grip gibi viral hastalıklarla karışabilmektedir. (Önemli bir farlılık olarak bu tip zehirlenmede ateş görülmez). Bu nedenle ev ya da grup içinde bulunan diğer bireylerde de belirtilerin aynı zamanda olması karbonmonoksit zehirlenmesi yönünden önemlidir.
Bu konuda; trafik polisleri, itfaiye çalışanları, kapalı garajlarda çalışanlar, çelik endüstrisi çalışanları, boya temizleme işlerinde faaliyet gösterenler, kalorifer kazanı dairesinde çalışanlar ile otomobil tamircileri risk grubunda yer alan meslek gruplarıdır.
Karbonmonoksit zehirlenmeleri hamileler, iki yaş altı çocuklar, yaşlılar, kansızlık, solunum sistemi ve kalp hastalığı olan kişiler için daha büyük risk oluşturmaktadır.” dedi.
Karbonmonoksit zehirlenmesinde ilkyardımın nasıl yapılması gerektiği yönünde de bilgiler veren İlçe Sağlık Müdürü Ensar Uyğun, şunları söyledi; “Zehirlenen bir kişiye yardıma koşan kişi de zehirlenme tehlikesine karşı kendisini korumalıdır. Hemen camlar açılmalı, açılmıyorsa kırılmalıdır. Hasta hızla ortamdan uzaklaştırılmalıdır. Acil Yardım Servisi 112 aranmalıdır. Açık havaya çıkıldığında ya da tehlikeden uzaklaştırıldığında hava yolu açık değilse hava yolu açılmalı, solunum yoksa Temel Yaşam Desteğine başlanmalıdır. Elbette bu vakalar hastane ortamında takip edilmeli ve olası sorular için Sağlık Bakanlığı ücretsiz 114 Zehir Danışma Merkezi aranmalıdır.
Soba ve bacalarla ilgili uyulması gereken kurallar
Kullanılan her türlü ısıtma cihazının kalite belgesine sahip olup olmadığına, garantilerine ve garanti sürelerine dikkat edilmeli. Kullanılan yakıtın standartlara uygunluğu kontrol edilmeli, izin belgesi olmayan satıcılardan kömür alınmamalı. Aşırı doldurulan sobanın duman yolu daralacağı, soba içinde düzensiz ısı dağılımı nedeniyle de baca çekişi zayıflayacağı için soba yakılırken aşırı doldurulmamasına dikkat edilmeli. Sönmekte olan sobaya asla tutuşması güç yakıtlar konulmamalı, yakıt yavaş yavaş ilave edilmeli, yatmadan önce sobaya kesinlikle yakıt konulmamalı. İyi ısınmayan ve alttan yakılan kömür sobalarında karbon monoksit zehirlenmesi riski artacağından soba tutuşturulurken yakıtın üstten yanması sağlanmalı. Özellikle alçak basınçlı lodoslu havalarda ölüm olaylarında artış görüldüğü için eğer bacalar standartlara uygun değilse alçak basınçlı havalarda soba yakılmamalı, yakılması zorunlu ise gece yatarken mutlaka tam olarak söndürülmeli.
Soba borularının birbiriyle birleştirilmesinde hava ve baca gazı sızdırmazlığı sağlanmalı. Sobanın bulunduğu yer sürekli havalandırılmalı. Bacalar standartlara uygun ve yalıtımlı olmalı, düzenli olarak temizletilmeli. Dumanın geri tepmesini önlemek için bacaların en üst noktasının çatının en üst noktasından 1 metre daha yüksekte olması sağlanmalı ve baca şapkası mutlaka takılmalı. Binaların Yangından Korunması yönündeki mevzuat hükümlerine uyulmasına özen gösterilmelidir.
Şofben kullanımında dikkat edilmesi gereken hususlar
Alınan cihazın kalite belgesi ve garantilerine dikkat edilmeli. Şofben mutlaka bacaya bağlanmalı, baca bağlantısı olmayan (bina aydınlığına v.b. bağlı) şofben asla çalıştırılmamalı. Şofbenin monte edileceği mekan yeterli büyüklükte olmalı, şofben mümkünse banyo yerine balkona veya başka bir havadar mekana takılmalı, şofbenin montajı mutlaka yetkili servis tarafından yapılmalı. Şofben zehirlenmeleri genellikle gaz kaçaklarından değil, yeterli havalandırma yapılmayan yerlerde yetersiz hava ve yetersiz yanma sonucunda oksijen oranının düşmesi ve karbonmonoksit oranının yükselmesiyle gerçekleştiği için şofbenin kullanıldığı yere sürekli temiz hava girmesi sağlanmalı. Bacalar yatak odalarından, merdiven sahanlığından, bina girişlerinden, havalandırma boşluklarından, çatı arasından, banyo ve tuvaletten geçirilmemeli.
Konutlarda gaz kaçaklarına karşı uygun yerde detektör bulundurulmalı. Şofbende gaz kaçağı hissedildiğinde: Öncelikle gaz vanası ve tüp dedantörü kapatılmalı, elektrik düğmeleri açılmamalı açıksa hemen kapatılmalı, kibrit – çakmak gibi alev ve kıvılcım çıkartabilecek hiçbir işlem yapılmamalı, pencereler karşılıklı açılarak ortam havalandırılmalı, hızla gaz şirketi yetkilisi veya şofben servisi aranmalıdır.
Lodos süresince dikkat edilecek hususlar
Lodos esintisinin etkili olduğu süre boyunca gerekmedikçe soba yakılmamalıdır. Yanmakta olan soba yatmadan evvel mutlak surette söndürülmelidir. Bina yanlarında veya çatı saçak altlarında yürümemeye veya durmamaya özen gösterilmelidir. Kopan, sarkan ve yere düşen elektrik hatlarına ve kablolarına yaklaşmayınız ve bu gibi durumları 186 nolu telefondan Elektrik Arıza Servisi’ne bildirilmelidir. Çökme veya yangın tehlikesinin bulunduğu durumlarda derhal 110 nolu telefondan İtfaiye Servisi aranmalıdır. Ortaya çıkabilecek acil sağlık sorunlarında derhal 112 nolu telefondan Acil Yardım Servisi aranmalıdır. Doğalgaz Şebekesi ile ilgili ortaya çıkabilecek sorunlarda 187 nolu telefondan Doğalgaz Arıza Servisi aranmalıdır. Bizler de Karacabey’de Toplum Sağlığı Merkezi ve Devlet Hastanesi ile birlikte vatandaşlarımızı bilinçlendirmek ve olası felaketleri engellemek için gerekli çalışmaları yapacağız.”
