Uzman Diyetisyen Tuğba Yaprak, çocukların boyunu uzatan besinler hakkında önemli bilgiler verdi.
ÇOCUKLARDA BOY KISALIĞI VE NEDENLERİ
Boy kısalığı, çocuğun yaş ve cinsiyetine göre boyunun kısa olmasıdır. Çocuğun boyunun kısa olmasının birden fazla sebebi olabilir. Tüketilen besinler, aile genetiği, çevresel faktörler, geçirilen hamileliğin durumu, büyüme hormonu salgılanmaması, doğum sırasında oluşan komplikasyonlar, spor gibi etmenlerden dolayı çocuğun boyu kısa kalmış veya gelişim geriliği gözlemlenmiş olabilir.
Doğum; doğumdan önce anne karnında bebek için ideal şartlar sağlanmışsa çocuk normal kilo ve boya sahip olacaktır. Ancak annenin hamileliği sırasında sigara içmesi, alkol kullanımı veya geçirdiği bazı bulaşıcı hastalıklar anne karnındaki bebeğin büyüme ve gelişmesini olumsuz etkiler. Düşük doğum ağırlığı (2500 gram altı) olan çocukların dörtte birinde büyüme geriliği gözlenebilir.
Çocukluk döneminin kronik hastalıkları ve kullanılan bazı ilaçlar büyümeyi olumsuz etkiler. Örneğin kortizol kullanımı, kronik kansızlık, uzun süre astım, romatizmal hastalıklar, kalp hastalıkları gibi durumlar boy kısalığına yol açabilir. Beyindeki hipofiz bezi bazı durumlarda büyüme hormonunu salgılayamaz veya az salgılar. Büyüme hormonu eksikliği ile beraber hipofizden salgılanan diğer hormonlar da eksik olabilir. Bu durumun sebebi doğumsal olabileceği gibi, ikiz gebelik, bebeğin doğum sırasında makat gelişi ya da şiddetli kafa yaralanması, menenjit gibi bir hastalık sebebiyle beynin hasar görmesi sonucu büyüme hormonu eksikliğine yol açabilir. Bu hormonun çocuklarda ve bebeklik döneminde uzama için etkisi oldukça fazladır. Büyüme hormonunun bu gibi durumlarda salgılanamaması ya da hasar görmesi çocuklarda kısalığa yol açan en önemli etmenlerden bir tanesidir.
ÇOCUKLARDA BOY UZATMAYA YARDIMCI BESİNLER
D vitamininden zengin gıdalar; D vitamini kemik ve kıkırdak gelişiminde çok önemli bir yere sahiptir çünkü vitamin ve minerallerin tümüyle emilimine yani alınan gıdadan gerçek anlamda fayda sağlamasına yarar. Gıdalar arasında en çok yumurta sarısı, karaciğer ve balıkta bulunan D vitamininin temel kaynağı güneş ışınlarıdır. Çok fazla olmamak kaydıyla ve güneş ışınlarının dik geldiği saatler dışında güneşe çıkarılan çocukların kemik gelişimi ve boy uzaması hızlanır.
Et-balık: Çocukların günlük 100 gr et ya da balık tüketmesi protein alımı ve hem zihinsel, hem de bedensel gelişim açısından önemlidir. Etteki demir, balıktaki selenyum ve fosfor açısından bu iki besin çocuk beslenmesinde büyük yer tutar.
Yumurta: En yüksek protein kaynaklarından biridir. Bununla birlikte yumurta içeriğindeki A, D, E ve B vitaminleri ve demir ile çocuk gelişiminde başvurulması gereken temel gıdalardandır.
Pekmez: Kalsiyum ve fosfor bakımından zengin olan pekmez enerji vermesi ile de çocuk gelişimi bakımından önemlidir. Bununla beraber potasyum, magnezyum ve demir alımı için de tercih edilmesi uzmanlar tarafından önerilmektedir.
Keçiboynuzu: Karbonhidrat bakımından zengin olan keçiboynuzu B, B3, D vitaminleri, kalsiyum, potasyum ve fosfor yönünden zengin oluşu itibariyle çocuklarda vücut ve zekâ gelişimini destekleyen gıdalardandır.
Süt, peynir ve yoğurt: Kalsiyum bakımından en zengin gıdalar süt ve süt ürünleridir. Bu ürünlerin protein bakımından zengin oluşları, özellikle yoğurdun probiyotik etkisi çocuğun sindirim sisteminin çalışmasına yardımcı olacaktır.
Lahana: İçerdiği bol miktarda lif, protein, sodyum, potasyum, C ve K vitaminleri ile bağışıklık sisteminin güçlenmesi adına vazgeçilmez besinlerdendir.
Kuru yemiş: Tüm kuru yemişler çocuk beslenmesinde yer verilmesi gereken gıdalardandır. Bunlar arasında fındık, ceviz ve badem güçlü bir Omega-3 kaynağı olarak kalbin korunmasında etkilidir. Fıstık zihinsel ve bedensel yorgunluğu alır ancak alerjen bünyelerde kullanımına dikkat edilmelidir.
Muz: Muz en güçlü potasyum minerali kaynaklarındandır. Potasyum, kemikler güçlenmesinde ve boy uzamasında önemli rol oynamaktadır.
Havuç: Havuç da boy uzatan yiyecekler arasındadır. A vitamini ve C vitamini için mükemmel bir besin kaynağı olan havuç, kemiklerin güçlenmesinde ve sağlıklı olmasında önemli rol oynamaktadır.
Çocuğunuz için erken yaşta, erken teşhis ile büyüme geriliği ve boy kısalığı testleri yaptırarak, doktorunuza danışarak, sunulan tedavi yöntemlerini takip ederek ve verilen sağlıklı beslenme önerilerini uygulayarak kısalığın önüne geçebilirsiniz.