CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, depolarda kalan ve çürüme aşamasına gelen patatesin TMO tarafından alınacağı açıklamasını geç kalınmış ama doğru bir karar olarak değerlendirdi.

Gürer’in patatesin çürümesi yerine TMO tarafından alınıp dar gelirlilere dağıtılması çağrısına iktidar nihayet olumlu yaklaştı. Bakan Pakdemirli üreticilerin elindeki arz fazlası patates ve soğanın alınması için TMO tarafından çalışma başlatıldığını açıkladı.

Cumhuriyet Halk Partisi Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, TBMM’de yaptığı konuşmalarda ve basın toplantılarında, patates ve soğanda arz fazlası nedeniyle oluşan mağduriyeti sürekli gündeme getirerek depolarda ürünlerin çürümeye başladığını sık sık ifade etmişti. Gürer ayrıca, ürünlerin depolandığı köy ve kasabalara gittiğinde çiftçilerin yaşadığı mağduriyeti gündeme getirmişti.

Bakan Pakdemirli 10 Mart 2021 tarihinde katıldığı bir TV programda, TMO’nun böyle bir alım planlamadığını açıklamıştı. Ardından bir ay sonra bu sefer TMO’nun alım için görevlendirildiğini duyurdu.

GEÇ KALINMIŞ DOĞRU KARAR

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Ülkemizde 71 ilde patates yetişiyor. Niğde, Konya, İzmir ve Afyon illeri yazlık ve kışlık olarak ekilen patates üretiminde ilk sıralarda yer alıyor. Niğde 830 bin ton ile en çok patates yetiştirilen bölge durumunda. Soğan ürününde Ankara, Amasya, Hatay, Çorum illeri üretim olarak ilk sıralarda yer alıyorlar. 2020 yılında hasat edilen ürünler için tüccar, maliyetin altında fiyat verince çiftçi ürünü depolamak zorunda kaldı. Patates ve soğan tüketiminde önemli katkısı olan turizm bölgelerinde bulunan otel ve restoranlar ile ülke genelinde yeme içme sektörüne getirilen kısıtlamalar ile beraber yurt dışı satış olanağının da ortadan kalkmasıyla birlikte ürünlere olan talepte de düşme meydana geldi.

Bu sefer depodaki ürün de alıcı bulamadı. Ülkemizde bulunan depolar, ev altları ya da sınırlı korunan mağaralardan oluşmaktadır. Modern depolama olanağı yok. Bu durumun neticesinde ise ürün en fazla 4 ay bu depolarda saklanabiliyor. Normal şartlarda 2021 yılının ilk üç ayında, depoda satılması gereken ürüne tüccar tarafından yok pahasına bir fiyat verildi. Çiftçinin1 liraya mal olan patatesi, tarlada 65 kuruşa dahi satamaması, tüccarın depodaki ürüne daha düşük fiyat vermesine sebep oldu ve çiftçiyi çaresiz bıraktı.

Ülkemizde 1999 yılında, 6,5 milyon ton patates yetişirken 2020 yılında bu rakam 5 milyon 300 bin tona düştü. Bu dönemde nüfus 20 milyon kişi artmasına rağmen patates üretimi düştü. Hububattan sonra en çok tüketilen ürün olan patates depoda kalırken piyasadaki oyuncular patatesi 2.5- 3 TL aralığında satarak kazançlarını düşürmedi. Olan çiftçi ve üretici ile tüketiciye oldu. Arz fazlası varken vatandaşa pahalı ürün satıldı.

Depoda ürünlerin çimlenmeye başladığı süreçten bu zamana kadar sürekli olarak iktidara, TMO’nun alım yapması için çağrıda bulundum. Geçmişte TMO alım yapmıştı. Nihayet Bakanlık dediğimizi dinledi depoda çürümeye başlayan patates ve soğanı alacağını açıkladı. Bir nebze olsun üretici memnun. Üretici en azından depoda çürüyecek olan patatesin temizleme külfetinden kurtulmuş olacak” diye konuştu.

BAŞVURU ALINACAK

Bakan Pakdemirli, “TMO tarafından böyle bir alım yapılmasını düşünmüyoruz” dedikten sonra bu sefer alıma başlanacağını duyurdu. Bakan, “Üreticilerimizin elindeki arz fazlası yemeklik patates ve kuru soğanların Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) Genel Müdürlüğü tarafından alınması yönünde çalışmalara başlanmıştır. Bahse konu yemeklik patates ve kuru soğanlar, İl Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarınca Valiliklerin gözetiminde, ihtiyaç sahibi tüketicilere ücretsiz dağıtılacak olup Ramazan öncesi dağıtımların başlaması hedeflenmektedir” dedi.

PLANSIZ VE ÖNGÖRÜSÜZ TARIM

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Patates ve soğan ürününün, dondurulmuş ve işlenmiş ürün olarak değerlendirilmesi, katma değerli ürüne dönüştürülmesi, yurt dışına da bu yolla satışı olası iken ülkemizde ne yazık ki tarımda yaşanan plansızlık ve öngörüsüzlükler, ürünlerin çürümesine ve üreticinin mağduriyetine neden oluyor. Patates ve soğanda sorun olacağı aylardır görülüyordu. Bir karar almaları için iktidarı sürekli uyardık. Bu kararın alınması için ürünün depoda çürümeye başlaması mı gerekirdi? Binlerce ton patates soğan zayi oldu. Bu aşamada fireler arttı, en azından büyük bir mağduriyet kısmen önlendi. Alım yapılabildiğine göre neden bir ay önce bu alım yapılmayarak çiftçinin yaşadığı stres önlenmedi” dedi.

PAZARDA 3 TL

Patates üreticisinin ürettiği ürünü, maliyetinin altında bir fiyatla dahi satamayarak büyük mağduriyet yaşadığına dikkat çeken CHP’li vekil Ömer Fethi Gürer, parti görevlendirmesi ile gittiği Karabük ili Eskipazar ve Eflani ilçelerinde, patatesin pazarda 2.5-3 liradan satışını gözlemlediğini ifade ederek, “İktidar, Patatesin 10 kat fiyat artışı ile tüketiciye ulaşmasının açıklamasını yapmalıdır. Kışlık patatesin bitimiyle beraber bu ay sonu turfanda patates başlayacak. Eğer doğru ve korunaklı depolarımız olsa patates stokta çürümeyecek, piyasa dengesi de oturacaktı. Üretici kazanmıyor, tüketici olan vatandaş ise pahalıya ürün alıyor. TMO’nun yapacağı alım sonrası piyasada fiyatlar yine oynayabilir. TMO bu yönden de piyasayı dengelemeli ve haksız kazanca yönelecek aracıların önünü kesmelidir.

Çiftçiden yok pahasına alınan ürün, aracıların eliyle fiyatı yükseltildiğinde üretim azaldı diye bahaneler sunulmaması gerekir. İktidarın tarım politikasının özünde yönetim sorunu var. Tohumdan hasada, depolamadan pazarlamaya kadar olan süreçte düzgün bir takip politikası yok. Günlük kararlarla piyasa oluşuyor. Maliyet bedeli ile tüketici fiyatı arasında oluşan yüksek farklar, genel bir üretim planlaması sağlanmadan çözülemeyecektir. Artan girdi fiyatları yani ilaç, tohum, gübre ve yer altından çıkarılan suyun elektrik tutarı düşmeden maliyetler de düşmez ” diye konuştu.