Medya Takip Merkezi (MTM), 2019 yılında Türkiye siyaset ve toplumsal hayatında öne çıkan gelişmeleri araştırdı. İşte uzun bir yerel seçim sürecinin yaşandığı, sınır ötesi operasyonların gündemden düşmediği 2019 yılına dair yapılan araştırmanın detayları.
2019 yılında Türkiye siyasetinde önemli gelişmeler yaşandı. Yılın en önemli gelişmelerinden biri, Türkiye’nin sandık başına giderek 5 yıl boyunca görev yapacak yerel yöneticileri seçmesi oldu. Diğer bir önemli gelişme ise Türkiye’nin güney sınırında oluşturulmaya çalışılan terör koridorunu yok etmek, bölgeye barış ve huzur getirmek amacıyla başlatılan Barış Pınarı Harekâtıydı.
2019 yılında medyada en çok Yerel Seçimler konuşuldu
57 milyon seçmene sahip Türkiye, 5 yıl boyunca görev yapacak yerel yöneticileri seçmek için 31 Mart’ta sandığa gitti. CHP, İstanbul, İzmir ve Ankara ve Antalya gibi önemli şehirleri kazanırken, AKP Türkiye genelindeki liderliğini sürdürdü. Cumhur İttifakı’nın seçimlere itiraz etmesi nedeniyle Yüksek Seçim Kurulu, bazı İl ve İlçelerde geçersiz oyların yeniden sayılmasına karar verdi. Seçim sayımının tekrarlanmasının ardından, İstanbul Büyük Şehir Belediye Başkanı seçilen Ekrem İmamoğlu, 17. günün sonunda İl Seçim Kurulu’ndan mazbatasını aldı.
AK Parti, İstanbul’da gerçekleşen seçimin iptali için Yüksek Seçim Kurulu’na olağanüstü itiraz başvurusunda bulundu. Yüksek Seçim Kurulu, Sadi Güven başkanlığında toplanarak İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimini, 4’e karşı 7 üyenin aldığı karar ile iptal etti ve seçiminin 23 Haziran 2019’da tekrarlanmasına karar verdi. Karar sonucu, Ekrem İmamoğlu’nun 17 Nisan’da aldığı mazbata hükümsüz hale geldi.
31 Mart’ta yapılan seçimlerin bazı ilçe ve beldelerde de iptaline karar verilmesinin ardından, Artvin’in Yusufeli, Kırıkkale’nin Keskin, Denizli’nin Honaz ilçeleri ve Adıyaman’ın Besni ilçesine bağlı olan Kesmetepe beldesinde vatandaşlar yeniden sandık başına gitti.
İstanbul ise yeni Belediye Başkanı’nı seçmek için 23 Haziran’da tekrar sandık başındaydı. Seçimde, Millet İttifakı adayı CHP’li Ekrem İmamoğlu, Cumhur İttifakı adayı AK Parti’li Binali Yıldırım, Saadet Partisi adayı Necdet Gökçınar ve Vatan Partisi adayı Mustafa İlker Yücel yarıştı. YSK Başkanı Sadi Güven’in açıklamış olduğu seçim sonuçlarına göre, Ekrem İmamoğlu yüzde 54,21, Binali Yıldırım yüzde 44,99 oy aldı. Bu sonuca göre İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin yeni Belediye Başkanı CHP’li Ekrem İmamoğlu oldu. İmamoğlu böylece 3 ay içinde ikinci kez mazbata almış oldu.
Seçim öncesi ve sonrası medyada büyük ilgi gören Yerel Seçimler, Medya Takip Merkezi’nin raporuna göre yıl boyunca toplam 1 milyon 231 bin 528 habere yansıyarak 2019 yılının en çok konuşulan siyaset başlığı oldu.
Barış Pınarı Harekâtı ilgi odağı oldu
Türkiye’nin güney sınırında oluşturulmaya çalışılan terör koridorunu yok etmek, bölgeye barış ve huzur getirmek amacıyla başlatılan Barış Pınarı Harekâtı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatı ile Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından 9 Ekim saat 16.00’da başladı. Fırat Kalkanı Harekâtı ve Zeytin Dalı Harekâtı’nda olduğu gibi, sadece teröristler ile bunlara ait barınak, sığınak, mevzii, silah, araç ve gereçler hedef alındı. Sivil/masum kişilerin ve harekât bölgesindeki tarihi, kültürel, dini yapılar, altyapı tesisleri ile bölgede bulunması muhtemel dost ve müttefik ülke unsurlarının zarar görmemesi için her türlü dikkat ve hassasiyet gösterildi.
9 Ekim’de başlayan Barış Pınarı Harekâtı kapsamında, yetkililerin açıklamasına göre 2 bin 200 kilometrekarelik alan teröristlerden arındırıldı ve toplam 160 yerleşim biriminde kontrolün sağlandı.
Dünya çapında ilgi odağı haline gelen Barış Pınarı Harekâtı, MTM’nin medya raporuna göre yıl boyunca medyada toplam 554 bin 927 habere yansıyarak 2019 yılının en çok konuşulan siyaset başlıklarından biri oldu.
2019 yılında medyada en çok AK Parti’den bahsedildi
Medya Takip Merkezi, 2019 yılını kapsayan araştırmasında siyasi partilerin medya yansımalarını da inceledi. Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) yıl boyunca toplam 3 milyon 510 bin 399 haberde bahsedilerek 2019 yılının en çok konuşulan siyasi partisi oldu. AK Parti’yi 2 milyon 539 bin 642 haber ile Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) takip ederken, medyada en çok bahsi geçen üçüncü parti ise 1 milyon 174 bin 879 haber ile Milliyetçi Hareket Partisi(MHP) oldu. Eski Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun kurucuları arasında yer aldığı “Gelecek Partisi” ise Aralık ayında kurulmasına rağmen, medyada 12 bin 849 habere yansıdı.
2019 yılında öne çıkan siyasi ve toplumsal olaylar şöyle sıralandı;
Ocak
• 31 Mart mahalli idareler seçimi için seçim süreci başladı.
• İçerisinde farklı pek çok önemli kanun değişikliğini de barındıran 71 maddelik torba yasa görüşmeleri mecliste yapıldı.
• CHP ve İYİ Parti arasında sağlanan uzlaşma ile birlikte 31 Mart seçimlerinde iki partinin 22 Büyükşehir ve 27 ilde iş birliği yapması, 12 Büyükşehir ve 16 ilde CHP’nin, 10 Büyükşehir ve 11 ilde İYİ Parti’nin adaylarının desteklenmesi kararı alındı.
• Milli kültürün uluslararası tanıtımına katkı sağlayacak dizi filmlerin desteklenmesi ve sinema sektörünün gücünün artırılmasını amaçlayan teklif, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı.
Şubat
• AK Parti ve MHP’nin ortak çalışmasıyla, Cumhur İttifakı adaylarının seçim çalışmaları kapsamında illerde izleyeceği yol haritası ve çalışma esaslarının belirlendiği bir genelge yayınlandı.
• Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ve İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, Millet İttifakı kapsamında ortak miting düzenlemeye başladı.
• Yerel seçimlere sayılı günler kala, ittifak halindeki partilerin birbirleriyle olan yarışı medya raporlarına da yansıdı. MTM’nin yaptığı incelemeye göre, Şubat ayında 136 bin 174 haberler siyaset gündeminde en çok Cumhur İttifakı haberleri yer aldı.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı adayı Binali Yıldırım’ın istifasıyla boşalan meclis başkanlığı koltuğuna AK Parti Tekirdağ Milletvekili Mustafa Şentop geçerek TBMM’nin yeni Başkanı oldu.
• Antarktika’ya Bilim Üssü Kurulması Projesi’ne yönelik çalışmaların gerçekleştiği 3. Ulusal Antarktika Bilim Seferi kapsamında, Horseshoe Adası’nda Türk Bilimsel Araştırma Kampı kuruldu.
• Tarihin en büyük deniz tatbikatı olma özelliğini taşıyan Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’nın düzenlediği “Mavi Vatan 2019” Tatbikatı başladı.
Mart
• Türkiye, 5 yıl boyunca görev yapacak yerel yöneticileri seçmek için sandık başına gitti.
• Irak’ın kuzeyindeki terör kampları ve eylem hazırlığında bulunan teröristler “Pençe” adı verilen hava harekâtı ile vuruldu.
• Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, yeni askerlik sistemine ilişkin detayları açıkladı.
• Şanlıurfa’da bulunan dünyanın en eski anıtsal tapınağı olarak kabul edilen, UNESCO Dünya Miras Listesi’ndeki Göbeklitepe’nin resmi açılışı Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından yapıldı.
• Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) cezaevinde mahkûm olarak bulunan eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş ile ilgili Türkiye’nin temyiz başvurusunu kabul etti.
Nisan
• 31 Mart’taki yapılan yerel seçimlerin sonuçlarına itiraz edildi. Ak Parti İstanbul’da 39, Ankara’da 25, Antalya’da 19 ilçede itirazda bulundu. CHP 6, MHP 8, İYİ Parti de 6 şehirde bazı sandık sonuçlarına itiraz etti.
• Siyası Partilerin seçim sonuçlarına itirazı nedeniyle 21 ilde bazı sandıklardaki oyların yeniden sayımına karar verildi.
• Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, S-400 ile ilgili sürecin bittiğini, Temmuz ayı itibari ile teslimatların başlayacağını açıkladı.
• İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı seçilen CHP’nin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, İl Seçim Kurulunun bulunduğu Çağlayan Adliyesi’ne gelerek mazbatasını aldı.
• CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Çubuk ilçesinde şehit sözleşmeli piyade er Yener Kırıkcı’nın cenaze namazının ardından bir grup tarafından protesto edilerek saldırıya uğradı.
Mayıs
• Yüksek Seçim Kurulu, Sadi Güven başkanlığında toplandı. Toplantıda AKP’nin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimlerine ilişkin yaptığı olağanüstü itiraz görüşüldü. YSK, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimini, 4’e karşı 7 üyenin aldığı karar ile iptal etti. Seçimin 23 Haziran’da yenilenmesine karar verdi.
• Cumhuriyet tarihinin en büyük planlı tatbikatı Denizkurdu-2019, Anadolu’yu çevreleyen üç denizde 131 gemi, 57 uçak ve 33 helikopterin katılımıyla başladı.
Haziran
• İstanbul, seçimini yapmak için 23 Haziran’da tekrar sandık başına gitti. Seçimde, Millet İttifakı adayı CHP’li Ekrem İmamoğlu, Cumhur İttifakı adayı AK Parti’li Binali Yıldırım, Saadet Partisi adayı Necdet Gökçınar ve Vatan Partisi adayı Mustafa İlker Yücel yarıştı. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimini, oyların yüzde 54,21’ini alan Millet İttifakı adayı CHP’li Ekrem İmamoğlu kazandı.
• Dünyanın en büyük 20 ekonomisinin liderleri, zirve için, Japonya’nın Osaka kentinde iki gün süren zirvede bir araya geldi.
• G20 Liderler Zirvesi kapsamında bir araya gelen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump savunma alanında iş birliği, S-400 meselesi ve Suriye’deki durumla ilgili ikili görüşme yaptı.
• TBMM Genel Kurulunda, askerlik süresini 6 aya indiren ve bedelli askerlik uygulamasını kalıcı hale getiren Askeralma Kanun Teklifi kabul edilerek yasalaştı.
Temmuz
• 2016 yılında yaşanan darbe girişimin 3.yılında, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından 15 Temmuz Demokrasi ve Milli Birlik Günü dolayısıyla Atatürk Havalimanı’nda etkinlik gerçekleştirildi.
• Milli Savunma Bakanlığı’nın S-400 hava savunma füzeleri ile ilgili yaptığı açıklamada; “S-400 Uzun Menzilli Bölge Hava ve Füze Savunma Sisteminin birinci grup malzemelerinin Mürted Hava Meydanı / Ankara’ya intikali, 12 Temmuz 2019 tarihinden itibaren başladığı belirtildi.
• TSK Irak’ın kuzeyinde teröristlerin yuvalandığı bölgelere karşı Pençe-2 Operasyon Planı çerçevesinde yeni bir harekât başlattı.
• Bedelli askerlikten yararlanacak yükümlülerin başvuruları alınmaya başlandı. 2019 yılı bedelli askerlik bedeli 33 bin 230 lira, dövizle askerlik ücreti 5 bin 442 avro olarak belirlendi.
Ağustos
• İçişleri Bakanlığı, Diyarbakır, Mardin ve Van Büyükşehir Belediye başkanlarını görevden aldı. Belediye başkanlarını “Terör örgütü PKK/KCK ve uzantılarının amaçları için çalışmakla” itham eden Bakanlık, illerin Valilerini Belediye Başkan Vekili olarak atadı.
• Suriye’nin kuzeyinde oluşturulması planlanan Güvenli Bölge’ye yönelik ABD askeri yetkilileri ile görüşmeler başladı.
• Diyarbakır’da 21 yaşındaki oğlunun HDP’lilerce dağa kaçırıldığını iddia eden 70 yaşındaki Hacire Akar, Diyarbakır HDP İl Başkanlığı önünde oturma eylemi başlattı.
• Fırat’ın doğusunda, Türk ve Amerikalı komutanların katıldığı ilk ortak helikopter uçuşu gerçekleşti.
• Milli Savunma Bakanlığı, S-400’lerin ikinci batarya malzemelerinin Türkiye’ye sevkiyatının başladığını, ilk uçağın Mürted’e indiğini bildirdi.
Eylül
• Yeni adli yıl 2 Eylül’de başladı.
• Suriye’de Fırat’ın doğusunda güvenli bölge uygulamalarında Türk ve ABD askeri ilk ortak kara devriyesini gerçekleştirdi.
• Van, Hakkâri, Siirt, Şırnak ve Mardin’de terör örgütünün kış üslenmesi hazırlıklarını ortadan kaldırmak amacıyla, “Kıran” operasyonları başlatıldı.
• İstanbul’da 5,8 şiddetinde meydana geldi. Deprem sonrasında Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’ın başkanlığında bütün kurumların en üst düzeydeki temsilcilerinin iştirakleriyle bir değerlendirme toplantısı yapıldı.
Ekim
• Cumhurbaşkanı Erdoğan, 9 Ekim’de sosyal medya hesabından Türk Silahlı Kuvvetlerinin, Suriye Milli Ordusu ile Suriye’nin kuzeyinde DEAŞ ve PKK/YPG terör örgütlerine karşı Barış Pınarı Harekâtı’nı başlattığını bildirdi.
• Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence’in başkanlık ettiği heyetler arası görüşme yapıldı. Erdoğan-Pence görüşmesinin ardından 13 maddelik “Kuzeydoğu Suriye’ye İlişkin Türkiye-ABD Ortak Açıklaması” kamuoyuyla paylaşıldı.
• ABD ile varılan mutabakatla, Barış Pınarı Harekâtı’nın durdurulması ve sonrasında Türkiye’nin kontrolünde güvenli bölgenin oluşturulması kararlaştırıldı.
• Milli Savunma Bakanlığı, ABD ile 17 Ekim’de yapılan Güvenli Bölge Mutabakatı’na rağmen teröristlerce 20 taciz ateşinin gerçekleştirildiğini bildirdi.
• Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Soçi’de bir araya geldi. Beş saatten fazla süren görüşme sonrasında iki lider, Türkiye ve Rusya güçlerinin 23 Ekim Çarşamba günü 150 saat sürecek devriyeye başlayacaklarını açıkladı. Görüşme sonrasında Türkiye ve Rusya’nın kalıcı istikrar açısından yeni bir dönemi başlatacak 10 maddelik bir mutabakat protokolüne imza attığı belirtildi.
Kasım
• Türkiye ile Rusya arasındaki Soçi Mutabakatı çerçevesinde, 1 Kasım’da Türk ve Rus askeri unsurları Fırat’ın doğusunda ilk ortak kara devriyesini gerçekleştirdi.
• Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD Başkanı Donald Trump’ın daveti üzerine çalışma ziyareti gerçekleştirmek için özel uçak ‘TC-TRK’ ile ABD’nin başkenti Washington’a gitti. MHP Genel Başkan Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili İsmail Faruk Aksu ve MHP Kayseri Milletvekili İsmail Öztürk’ün heyette yer alan isimlerdendi.
• Cumhuriyet Halk Partisi’nde 37. olarak düzenlenecek Olağan Kurultay takvimi netleşti. Bu tarihlere göre 8 Kasım 2019 ile 1 Aralık 2019 tarihlerinde mahalle delegeleri seçimleri gerçekleşti.
Aralık
• Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, termik santral bacalarına filtre takılmasını erteleyen yasayı veto etti.
• Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, NATO Liderler Zirvesi’ne katıldı.
• Eski Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun kurucuları arasında yer aldığı “Gelecek Partisi” kuruluş dilekçesi 12 Aralık 2019 Perşembe günü İçişleri Bakanlığı’na verildi.
• TBMM’nin ABD Senatosunun “Ermeni kararı”nın kınanması, reddedilmesi ve yok hükmünde sayılmasına dair kararı Resmi Gazete’de yayımlandı.
• İçişleri Bakanlığınca, “terör örgütü propagandası yapmak” suçundan gözaltına alınan Muş’un Bulanık ilçesi Belediye Başkanı Adnan Topçu, Varto ilçesi Belediye Başkanı Ülkü Karaaslan Baytaş ve Bulanık ilçesi Erentepe Belde Belediye Başkanı Dilaver Kesik görevden uzaklaştırıldı.
