CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, mısır alım fiyatını değerlendirdi. Sarıbal, “Enflasyon yüzde 48, TMO mısır alım fiyatı yüzde 5,3 arttı. Mısır üreticisi şokta; alım fiyatı sadece yüzde 5,3 artırıldı” dedi.

CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, konuyla ilgili yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi; “Mısır, başta yem ve nişasta ve nişasta bazlı şeker (NBŞ) üretimi başta olmak üzere çok geniş kullanım alanına sahiptir. Dünyada 2022/23 sezonunda üretimi 1,15 milyar ton olan mısırda, ekim alanında Çin, üretimde ise ABD ilk sırada gelmektedir. Haziran 2023 itibariyle Brezilya en büyük ihracatçı iken, Çin en büyük ithalatçıdır.

Ülkemizde mısırın yüzde 83’ü yem sanayinde kullanılmaktadır. Son 5 yılda yaklaşık yüzde 50 artan mısır üretimi 2022 yılı itibariyle 8,5 milyon tondur. TÜİK 2023 yılında da üretimin 8,5 milyon ton olarak gerçekleşeceğini tahmin etmiştir. Üretimde yüzde 24’lük payla Konya ilk sırada gelmekte; bu ili Adana, Şanlıurfa, Mardin, Karaman izlemektedir. Üretimin yaklaşık yüzde 57’si bu 5 ilde yapılmaktadır.

Üretimin tüketime yetmemesinden dolayı mısırda önemli miktarda ithalat yapılmaktadır. İthalatın yaklaşık yüzde 90’ı Rusya ve Ukrayna’dan gerçekleştirilmektedir. 2022 yılında ithal edilen yaklaşık 3 milyon ton mısır karşılığı 1 milyar; 2023 yılının ilk 6 ayında ise 1,5 milyon ton ithalat yapılarak 459 milyon dolar bedel ödenmiştir. Son 1,5 yılda gerçekleşen ithalat 4,5 milyon tonu bulmuştur.

30 Nisan 2023 tarihine kadar mısır ithalatında gümrük vergisinin sıfır olması ve dünyada mısır fiyatlarının gerilemesi ihtiyacın üzerinde ithalat yapılmasına yol açmıştır. Nitekim 2022 yılında yapılan ithalatın ortalama fiyatı 346 $/Ton iken, 2023 yılının ilk 6 ayında fiyat 305 $/Ton’a gerilemiştir. Bunun yanı sıra 2022/23 sezonunda 12 milyon ton ithalat yapılmış olması, özel sektörün buğday talebini ve fiyatları düşürmüş, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) piyasaya müdahale ederek depolarını doldurması, mısır fiyatlarını önceki yılın alım fiyatlarının da altına düşürmüştür.

Öte yandan Hatay yöresinde depremden etkilenen fabrikaların ürün alacak seviyeye gelmemesi de yöredeki mısır üreticilerini endişelendirmektedir. Tüm bu sebeplerden dolayı piyasada mısır fiyatları ton başına 5.000-5.500 TL arasında işlem görmektedir.

2022 yılında TMO mısır alım fiyatını 22 Ağustos 2022 tarihinde ton başına 5.700 TL olarak açıklanmıştı. Bu yıl da 22 Ağustos 2022 tarihinde yüzde 5,3’lük bir artışla ton başına 6.000 TL olarak açıkladı. Oysa TÜFE’deki artış 2023 yılı Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 47,8 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 57,5 olarak gerçekleşmişti. TMO’nun açıkladığı fiyat zaten ton başına 6.000 liranın üzerinde olan üretim maliyetinin gerisindedir.

Öte yandan daha önce de belirttiğim gibi 2023 yılının ilk 6 ayında mısır ithalat fiyatı 305 $/Ton civarındadır. Bu fiyat bugünkü dolar kuru ile 8.250 TL’nin üzerindedir. Yerli üretime ise biçilen değer 6.000 liradır. Üretiminin sürdürülebilirliği için bu fiyatın mısır üreticisinin gelirini koruyacak biçimde acilen revize edilmesi gerekmektedir. Üreticiler fiyatın ton başına TL’nin 7.500 liranın üzerine çekilmesini beklemektedirler.

Mısır üretiminin sürdürülebilirliği için çiftçi temsilcileri tarafından da dile getirilen öneriler şöyle sıralanabilir;

• TMO, çiftçinin zarar etmemesi için üretim maliyetini dikkate alınarak mısır alım fiyatını acilen revize etmelidir.
• Buğday ve arpa alımlarında olduğu gibi mısırda da ilave üretim primi uygulamasına geçilmelidir.
• Halen kg başına 3 kuruş olan fark ödeme desteği artırılmalıdır.
• Yapılan zamlar göz önünde bulundurularak mazot ve gübre destekleri yeniden belirlenmelidir.
• Dahilde İşleme Rejimi (DİR) kapsamında mısır ithalatını durdurulmalı, talepler dünya fiyatıyla yurt içinden sağlanmalıdır.
• Mısırdan üretilen yem hammaddeleri olan DDGS ve mısır kepeğinde yüzde 18 KDV oranı sıfırlanmalıdır.
• Rekoltenin gıda güvencesini tehlikeye sokacak seviyeye düştüğü durumlar hariç, mısır ithalatında gümrük vergisi sıfırlanmamalı; yerli üretim korunmalıdır.