Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, geçen yıl hasat döneminde aşırı yağışlar nedeniyle ürününün çürümesi sonucu zarara uğrayan domates üreticisinin, bu yıl da ürününü maliyetin çok altında fiyata satması halinde gelecek yıl salçalık domates ekmeyeceğini söyledi.
Karacabey gündeminin şu an ilk sırasında yer alan ‘domates’ ile ilgili sıkıntıları yerinde gözlemlemek için ilçeye gelen CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, ilk olarak partilileriyle buluştu. Ardından CHP İlçe Başkanı Gönül Avil öncülüğündeki parti yöneticileriyle birlikte Bakırköy Mahallesi’ni ziyaret eden Sarıbal, buradaki bir domates tarlasında basın açıklaması yaptı.
Domates üreticilerinin sorunlarına dikkat çeken Sarıbal, bu sorunun da çözümün de siyasi olduğunu belirterek, planlı üretime bir kez daha vurgu yaptı. Türkiye’de 2014 yılı itibarıyla yüzde 33′ü salçalık olmak üzere toplam 11,9 milyon ton domates üretildiğini aktaran Sarıbal, salçalık domatesin yüzde 31′inin (1,5 milyon ton) Bursa’da üretildiğini kaydetti.
Milletvekili Sarıbal, “Bursa’da yaklaşık 1,5 milyon ton dolayındaki salçalık domates üretiminin yüzde 60′ı (913 bin ton) Karacabey ve yüzde 20’si Mustafakemalpaşa ovalarında üretilmektedir. Bir anlamda bu ilçelerimiz salçalık domates üretiminin başkenti sayılmalıdır.” dedi.
Domatesin yüzde 95′inin salça fabrikalarına satıldığını belirten Sarıbal, salça fabrikalarının önceki yıllarda çiftçiyle arazi büyüklüğü üzerinden sözleşme yaparken bu yıl üretim kotası üzerinden sözleşme yapmaya başladıklarını anlattı.
Bu durumda çiftçilerin hiçbir inisiyatifinin kalmadığını vurgulayan Sarıbal, şöyle konuştu: “Geçen yıl fabrikalar domatesin kilosu 21-23 kuruştan sözleşme yapmalarına karşılık bu yıl 24-26 kuruştan sözleşme yaptılar. TÜİK verilerine göre; geçtiğimiz yıl Karacabey’de 100 bin dekar, Mustafakemalpaşa’da ise 40 bin dekar salçalık domates ekimi yapılmasına karşın, bu yıl bu miktarların yüzde 30-40 daha üzerinde ekim yapılmıştır.
Salçalık domates hasadına 5 Ağustosta başlanmış, geçen yıl kilosu 35 kuruş dolayında olan salçalık domates piyasası 20 kuruştan açılmıştır. Hasadın ilerlemesiyle birlikte fiyat 10 gün içerisinde 11-12 kuruş seviyelerine düşmüştür. Önümüzdeki 10 gün içerisinde rekoltenin en yüksek seviyeye ulaşması öngörülmektedir. Dolayısıyla fiyatların daha da düşmesi beklenmektedir. Çiftçi 1 dekar tarladan 8-9 ton domates almakta, eğer ürününü kilosu 20 kuruştan satabildiği takdirde ancak maliyetini karşılayabilmektedir.”
Fabrikalar domates posasının kilo fiyatını 10 kuruşa yükseltmelerine karşılık briks (suda çözünür kuru madde oranı) ve fire bahaneleriyle, ürün fazlalığını fırsat bilerek çiftçinin ürününü daha ucuza kapatma amacında olduğunu söyleyen Sarıbal, “Türkiye’nin salça üretimi yıllık ortalama 300-350 bin ton olup; ihracatı ise 100-150 bin ton arasında değişmektedir. Halen Türkiye’de salça stoku bulunmamaktadır. Ayrıca döviz kurlarındaki yükselmeden dolayı, süreç salça fabrikalarını lehine işlemektedir.” ifadelerini kullandı.
CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, geçen yıl hasat döneminde aşırı yağışlar nedeniyle zarara uğrayan çiftçinin, bu yıl da ürününü maliyetin çok altında bir fiyata satması halinde gelecek yıl salçalık domates ekmeyeceğini ileri sürdü.
Sarıbal, domates üreticisinin mağdur olmaması için yapılması gerekenleri şöyle sıraladı: “Salça fabrikaları uzun dönemli çıkarlarını düşünerek çiftçinin ürününü değeri fiyatına satın almak için çaba göstermelidir. Öte yandan devlet, ürünün fiyatının maliyeti olan kilo başına 20 kuruşun altına düşmesi halinde aradaki fiyat farkını çiftçiye ödemenin yollarını bulmalıdır. Devlet iç tüketim ve ihracat imkânlarını göz önünde bulunduran bir üretim planlaması uygulamalı, çiftçiler de güçlü bir şekilde örgütlenerek fabrikalarla grup sözleşmeleri yapmalı veya güçlerini birleştirerek kendi üretim tesisleri kurmanın yollarını aramalıdırlar.”
