Anesteziyoloji ve Reanimasyon Uzmanı Prof. Dr. Serbülent Gökhan Beyaz, ağrı kesici kullananlar için önemli bilgiler verdi.

Ağrı tedavisinde kullanılan ilaçların çok sık kullanılmasına bağlı olarak bazı hastalarda ağrının süreklilik kazanmasına ilaç aşırı kullanım baş ağrısı denir. İlaç aşırı kullanım baş ağrısı (İAKB), kronik günlük başağrısının en sık nedenlerindendir. Baş ağrılarında kullanılan ilaçlardan kombine analjezikler eğer ayda 10’u aşan miktarlarda, diğer ağrı kesiciler 15’i aşan miktarlarda uzun süredir kullanılıyorsa ve tedaviye rağmen baş ağrısı gerilemiyorsa baş ağrısının diğer sebepleri araştırılmalı ve ilaç aşırı kullanım baş ağrısı da gündeme gelmelidir.

3’üncü Dünya ülkeleri olmak üzere tüm dünyada ağrı kesici ilaçların aşırı ve gereksiz kullanıldığını gösterilmektedir. Verilere göre, genel popülasyonun %1-3’ü her gün, %7’si en az haftada 1 gün analjezik kullanmaktadır. Bu durumun dünya çapında ciddi bir sağlık problemi olduğu aşikârdır.

Psikolojik faktörler, özellikle hasta kaygısı İAKB’de önemli bir nedendir. Migren hastaları, çoğu sık atak geçirmemesine karşın migrenin iş gücü kaybına neden olmasından ya da sosyal aktivitelerini engellemesinden korktukları için gereksiz bir şekilde ilaç kullanırlar. Migren ya da gerilim tipi baş ağrısı tedavisinde kullanılan kafein ya da kodeinle kombine analjeziklerde bu risk daha belirgin olarak artmış bulunmuştur.

Kronik baş ağrısına eşlik eden diğer önemli bir durum da fibromiyalji, temporomandibuler eklem hastalığı ve sırt/bel ağrıları gibi başka vücut bölgelerinin ağrılarıdır. Kronik baş ağrısı ile kas iskelet sistemi ağrıları arasında çift yönlü bir ilişki olduğu gösterilmiştir. Hem maddi kayıplara hem de yaşam kalitesinde bozulmaya yol açan bu durumun önlenmesi temel amaç olmalıdır.

Toplumda diğer sık görülen migren baş ağrısı ve nadir görülse bile günlük yaşam kalitesini çok bozan şiddetli ağrı atakları ile seyreden Trigeminal nevralji gibi durumların tedavisinin de iyi bir şekilde yapılmasıyla ilaç aşırı kullanımının önüne geçebilir.

Trigeminal nevralji (TN), uluslararası baş ağrısı sınıflamasına göre; ani başlayıp ani sonlanan, kısa süreli elektrik şoku benzeri, tekrarlayıcı ve tek taraflı olan ağrı şeklinde tanımlanır. Ağrı, trigeminal sinirin bir ya da daha fazla dalına sınırlıdır ve zararsız dokunmak benzeri ya da yemek yemek benzeri uyaranlarla da tetiklenebilir. Oldukça şiddetli olan saniyelik ağrı atakları hastaların yemek yemesi diş fırçalamasını engelleyebilir. Mutlaka beyin ve damar görüntülemesi yapılması gerekir. İlaç tedavisi yetersiz kaldığında kafa tabanında özel bir sinir yumağı olan Gasser gangliona radyofrekans uygun hastalarda uygulanabilir.

Her gün yaşadığınız baş ağrılarınız var ve uzun süredir günlük ağrı kesici ya da migren için olan ilaçları kullanıyorsanız ayırıcı tanı ve tedavi için Doktorunuza başvurunuz.